NCR-315: introductie / configuratie

Introductie

De eerste computer bij De Zeven Provinciën was een NCR-315, die in augustus 1964 werd afgeleverd en geïnstalleerd in een hiervoor speciaal gebouwde computerruimte op de begane grond in het gebouw aan het Lange Voorhout te Den Haag.

Aan drie zijden was er een glazen beschotting, het leek net een soort aquarium. Het kwam ook regelmatig voor dat medewerkers van andere afdelingen met de neus tegen de ramen (letterlijk!) heel belangstellend de activiteiten van de operators bekeken.

Configuratie

De aangeschafte computer bestond uit de volgende componenten:
  • Processor (het hart van de machine dat de programma's uitvoert) met bedieningsconsole (elektrische typemachine, knoppenpaneel, lampjespaneel)
  • Intern geheugen (10 KS = 10.000 ‘slabs’ van elk 12 bits, er is een direct verband met de 12 posities in de ponskaart!!)
  • 2 CRAM-units (magneetkaarten geheugen)
  • snelle regeldrukker, met een printrol van 120 posities en 56 verschillende tekens
  • combinatie ponsbandlezer, ponsbandponser, ponskaartlezer; met twee grote opvangbakken aan voorkant
  • in de kelder een mechanische omvormer om Nederlandse stroomwaarden 220V/50Hz om te zetten naar de door de computer vereiste Amerikaanse 127V/60Hz en een luchtbehandelingsysteem dat moest zorgen voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid
  • in 1971 werd een 3e CRAM-unit bijgeplaatst en in 1971/2 werd het systeem uitgebreid met een tape-unit voor conversie van alle bestanden naar de opvolger van deze machine.


NCR-315
NCR 315

Bedieningsconsole

Het bedieningsconsole bestond uit een bureaublad met ingebouwd toetsenbord, daarboven diverse besturingsdruktoetsen, een paneel met lampjes en daarachter een typemachine waarop precies werd bijgehouden welke programma's er gestart werden en welke waarschuwingen de computer of programma's hadden gegeven. Deze afdrukken werden bewaard om later te kunnen nagaan of alles goed verlopen was.

console NCR-315
bedieningsconsole NCR 315


console indicators NCR-315
indicators op het bedieningsconsole NCR 315


CRAM

Een fenomeen van de 315 was zijn magneetkaartgeheugen: het Card Random Access Memory (CRAM), zoals het zo fraai heette. Het opslagmedium bestond uit een kunststof doos met 256 magneetkaarten (het CRAM-deck), met aan de bovenzijde van elke kaart een unieke codering en aan de zijkant twee inkepingen. De operator kon met een paar handige bewegingen de kaarten uit een CRAM-deck in het magazijn van de CRAM-unit plaatsen. Met behulp van perslucht werden de kaarten evenredig in het magazijn verdeeld en gezorgd dat ze niet aan elkaar plakten. Klemmen aan de zijkanten pasten precies in de inkepingen en zorgden dat de kaarten op hun plaats bleven.

Aan de bovenzijde hingen de CRAM-kaarten aan 8 halvemaanvormige staafjes, die in twee standen gedraaid kon worden (dus 28 = 256 mogelijkheden = aantal kaarten in een CRAM-deck), waardoor elke kaart apart geselecteerd kon worden. Zodra de staafjes op de juiste manier gedraaid waren, werden de zijklemmen weg getrokken, waardoor de geselecteerde kaart naar beneden kon vallen. Met rollers aan de zijkant werd de vallende kaart versneld en kwam vervolgens om een draaiende trommel terecht, waar de kaart met vacuümkracht werd vastgehouden. Onder deze trommel waren lees/schrijfkoppen bevestigd, waardoor de kaart gelezen of beschreven kon worden (vergelijk dit proces met een bandrecorder). Na gebruik werd het vacuüm opgeheven en de kaart met perslucht weer terug getransporteerd naar het magazijn. Het continue vacuüm trekken en vullen met lucht van de trommel, de perslucht die de CRAM-kaarten van elkaar moest houden en de kaarten moest transporteren, zorgden voor een enorme herrie.

Als drie CRAM-units tegelijk bezig waren, leek het er eerder op dat je in een machinefabriek stond dan in een computerzaal; telefoongesprekken waren niet met goed fatsoen te houden.

Ondanks dit voortdurende transport ging er zelden iets fout. Door slijtage van de kaarten kon het echter wel eens voorkomen dat er twee kaarten tegelijk naar beneden vielen (double-drop), wat dan zorgde voor het vastlopen van het mechanisme.
Door de operators werden dan nieuwe kaarten gemaakt en de informatie die daar op stond hersteld.

NCR-315 CRAM-units
2 CRAM-units van een NCR 315


lees verder Computers:NCR-315 (2)